HEMOTOLOJI
Hemotoloji
Kan hastalıkları ve kemik iliğinden kaynaklanan kanserleri inceleyen ve tedavisiyle uğraşan bilim dalına hematoloji denir.
LÖSEMİ NEDİR?
Lösemi, kan üreten sistemi etkileyen kan kanseridir. Lösemi, tümörün yayılması ve gelişmesine göre akut veya kronik olarak sınıflandırılır.
Genel olarak, akut lösemi, küçük çocuklar arasında en yaygın görülen lösemi türüdür, kronik lösemi ise yetişkinler arasında en yaygın görülen türdür.
Akut lösemi hücre tipine göre 2 ana gruba ayrılır: ALL (akut lenfoblastik lösemi) ve AML (akut miyeloid lösemi).
Kronik lösemi de hücre tipine göre 2 ana gruba ayrılır: CML (kronik miyeloid lösemi) ve CLL (kronik lenfositik lösemi).
Bu gruplar ayrıca daha alt bölümlere ayrılmıştır.
Kan hücrelerinin geliştiği kemik iliğindeki ana hücrelerin kod değişikliğine BLAST adı verilir. Bu hücreler hızla yayılır ve kemik iliğini, lenf düğümlerini, dalak, karaciğer, beyin ve merkezi sinir sistemini tutar.
LÖSEMİ'NİN SEMPTOMLARI NELERDİR?
- Ateş ve halsizlik - Anemi - Lenf bezlerinin şişmesi - Kemiklerde veya eklemlerde ağrı
- Kolayca kanama veya morluklar (ciltte morumsu lekeler veya cildin altındaki küçük kırmızı lekeler).
Burun kanaması ve kanayan diş etleri - Kilo kaybı
LÖSEMİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Löseminin en bilenen tedavisi çok yüksek dozda kemoterapidir. Bu tedavinin amacı, BLAST adı verilen malin hücreleri imha etmektir. Bununla birlikte, bu kemoterapi ilaçları sadece malin hücreleri değil, aynı zamanda hayati ve sağlıklı hücrelere ve dokulara da zarar vermektedir. Bu nedenle, kemoterapi saç dökülmesine, ağız ve bağırsak yaraları gibi birkaç belirtiye neden olabilir. Ek olarak, bu nedenle, tedavi vücudun savunma hücrelerini ve dolayısıyla bağışıklık sistemini tahrip edebilir. Bu, basit bir mikropun bile ciddi bir bulaşıcı hastalığa yol açması riskini taşıyan bir bağışıklık sistemi eksikliğine neden olur.
Bu nedenle lösemili hastalar, çevrelerindeki su ve havadan alabilecekleri enfeksiyonları önlemek ve etraflarındaki insanlara karşı kendilerini korumak için maske takarlar.
KEMİK İLİĞİ VE KÖK HÜCRE
Kemik iliği naklinden önce, ana kök hücrelerin hastadan veya donörden toplanması ve lösemili hastaya verilmesi gerekir. Diğer tedaviler sonuç veremediğinde lösemi, lenfoma ve diğer bazı kanser türlerinden muzdarip hastalarda kemik iliği nakli gerçekleştirilebilir.
Bazen radyoterapi ile birlikte birkaç gün boyunca çok yüksek dozlarda kemoterapi verilir. Yüksek doz tedavisi kemik iliğine ve hücre sistemine zarar verir. Bu nedenle, yüksek doz terapisi uygulamasının hemen ardından, hasta kendi kök hücrelerine (otolog tedavi) veya vericinin kök hücrelerine (allojenik transplant) aşılanır.
KÖK HÜCRE ESASLI YÜKSEK DOZ KEMOTERAPİ
Bazı kanser türleri çok yüksek dozda kemoterapi gerektirir. Bu işlem, yüksek riskli, lenfoma veya kemik iliği nakli gibi tekrarlanan kanser türlerinde uygulanır. Yüksek doz kemoterapi kemik iliğine ve hücre sistemine zarar verir. Bu nedenle tedaviden önce kemik iliği ve kök hücreler hastadan (otolog tedavi) veya donörlerden (allojenik nakil) sağlanır.
Bu tür uygulamalar aşağıdaki durumlarda kullanılır:
1- Tekrarlayan lenfoma
2- Akut lösemi
3- Plastik anemi
4- Multipl miyelom
5- Miyelodisplastik sendromlar
6- Talasemi
7- Testis kanseri
Yan etkiler ve riskler, tedavinin türüne (otolog ve allojenik tedavi) bağlı olarak farklılık gösterir.
