Meme kanseri dünyada en çok görülen ilk iki kanser çeşidinden birisidir. Kadınlarda ise en çok rastlanan kanser türü meme kanseridir. Meme kanseri erken tanı sayesinde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bu nedenle herkesin meme sağlığı konusunda bilgi sahibi olması önemlidir. Meme sağlığı hakkında detaylı bilgi için yazımızın devamını inceleyebilirsiniz.
Meme Sağlığı Nedir?
Meme sağlığı için öncelikle her kadının kendi memesini tanıması gerekir. Bu durum memede herhangi bir değişiklik olduğunda vakit kaybetmeden fark etmeye yardımcı olur. Memelerde zaman zaman bazı değişiklikler olabilir. Örneğin; adet döneminde memelerde hassasiyet, şişkinlik gibi semptomlara sık rastlanır. Oksitosin gibi hormonların etkisiyle bebek doğduktan sonra annenin göğülerinden süt salgılanmaya başlar. Bu nedenle memenin süt salgılamakla görevli bir salgı bezi olduğunu söylemek yanlış olmaz. Emzirme döneminde doğru şekilde emzirme de meme sağlığı için oldukça önemlidir. Dikkat edilmediğinde meme iltihaplanması (mastit) oluşabilir. Dünya genelinde sağlık otoriteleri meme sağlığı hakkında kadınların farkındalığını artırmaya yönelik pek çok çalışma yapmaktadır. Bu konuda bilinçlenmenin artmasıyla birlikte meme kontrollerini düzenli olarak yaptıran kadınların sayısında da gözle görülür bir artış yaşanır. Ancak Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’nın 2020 yılı verilerinde 685.000 kadının meme kanserinden hayatını kaybettiği görülmektedir. Bir başka ifadeyle düzenli olarak meme kontrollerini yaptıran kadınların sayısında önemli bir artış olmasına rağmen meme kanseri hala kadınlar arasında en sık görülen ve ölüme sebep olan kanser türleri arasında ilk sıralarda yer alır. Bu farkındalığı sağlamak için 15 Ekim Meme Sağlığı Günü ilan edilmiştir.
Meme Kanseri Nedir?
Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan bir rapora göre bir kadının hayatı boyunca meme kanserine ile karşılaşma riski %7.8’dir. Normal şartlarda hücreler büyüme ve üreme özelliğine sahiptir. Ancak sağlıklı hiçbir hücre devamlı olarak büyümeye devam edemez ve ölür. Bazı durumlarda hücreler kontrolsüz bir biçimde çoğalmaya devam eder. Kanser hücrelerin kontrolsüz ve anormal şekilde çoğalmasıdır. Meme kanseri de diğer kanser türlerinde olduğu gibi hücrelerin kontrolsüz büyümesi ve çoğalması sonucunda ortaya çıkar. Meme kanserinin farklı çeşitleri vardır. Memedeki süt salgılayan bezlerde görülen lobüler kanser ve süt taşıyan kanallarda ortaya çıkan duktal kanser en yaygın rastlanan meme kanseri tipleridir. Ayrıca meme kanseri çevre dokuya yayılmaz ve görüldüğü bölgede kalırsa invaziv olmayan meme kanseri, çevresindeki dokuya yayılırsa invaziv meme kanseri olarak da sınıflandırılır.
Meme Kanseri Risk Faktörleri?
Çeşitli faktörlere bağlı olarak bazı kişilerin meme kanserine yakalanma riski diğerlerine kıyasla daha yüksektir. Bu risk faktörlerinden bazıları yaşam alışkanlıklarında yapılan değişikliklerle değiştirilebilir bazı risk faktörleri ise değiştirilemez. Meme kanseri risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
- Kadın olmak meme kanserinin değiştirilemez risk faktörlerinden bir tanesidir.
- Meme kanseri çoğunlukla ileri yaş grubunda ortaya çıkar. Ancak genç kadınlarda görülme riski de vardır.
- Fazla kilolu olmak diğer kanserlerde olduğu gibi meme kanseri için de risk faktörlerinden bir tanesidir.
- Östrojen ve progesteron gibi hormon seviyelerinin ve adet döngüsünün değiştiği hamilelik meme kanserine karşı koruyucu olabilir. Henüz doğum yapmamış veya ilk doğumunu 30 yaşından sonra yapmış olmak da meme kanseri risk faktörleri arasında sayılabilir.
- Öncelikle birinci dereceden akrabalarında meme kanseri öyküsü bulunması kanser riskini artırmaktadır.
- Erken adet gören ve geç menopoza giren kadınların vücudunda diğerlerine kıyasla östrojen ve progesteron hormonları daha uzun süre salgılanır. Bu durum meme kanseri için risk faktörleri arasında sayılabilir.
- Bazı bilimsel çalışmalara göre 10 yıldan uzun süre doğum kontrol hapı kullanmak meme kanseri riskini artırabilir.
- Alkol ve sigara gibi zararlı alışkanlıklar meme kanseri riskini artırır.
- BRCA1 ve BRCA2 gibi genetik geçişli mutasyona uğramış genlere sahip olmak meme kanseri risk faktörlerindendir.
- Daha öncesinde meme kanseri geçirmiş olmak veya memeye radyasyon tedavisi almak meme kanserine yakalanma riskini artırır.
- Bazı kadınların memesinde iyi huylu hücresel değişimler olabilir. Bu değişimler ileride kansere dönüşebileceği için düzenli aralıklarla takip edilmelidir.
Meme Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Meme kanserinin erken dönemde tanısının konulmasında kendi kendine meme muayenesi yapmak çok önemlidir. Peki meme kanseri belirtileri nelerdir? Meme kanseri belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Memede ele gelen kitle en sık görülen meme kanseri belirtisidir. Bu kitle çoğu zaman ağrısızdır. Bazı kanser vakalarında kitle memede değil koltuk altında da olabilir.
- Meme kanserinin belirtilerinden bir diğeri de meme derisinde şişme, kalınlaşma, portakal kabuğu görünümü veya meme başında çekilme gibi memenin görünümünde değişiklikler olmasıdır.
- Memenin görünümünün değişmesi, boyutunda değişiklik olması da meme kanseri belirtileri arasında sayılabilir.
- Nadir olmakla birlikte bazı meme kanseri vakalarında meme başında akıntı da görülebilir. Ancak çoğu zaman meme başında akıntı kanserin ileri evrelerinde ortaya çıkar.
Meme Kanseri Tanı ve Tedavisi
Meme kanseri tedavisinde başarı şansı oldukça yüksektir. Tedavinin başarılı olmasında erken dönemde tanı konulması oldukça önemlidir. Meme kanserinde kullanılan başlıca tanı yöntemleri şu şekildedir:
- Kendi kendine meme muayenesi: Kendi kendine meme muayenesi meme kanserine erken dönemde tanı konulması için oldukça önemlidir. Kendi kendine meme muayenesi yapılırken öncelikle gözle memede kızarıklık, renk değişikliği gibi herhangi bir değişiklik olup olmadığı incelenir. Sonrasında elin 2.,3. ve 4. parmaklarının ön tarafıyla meme kontrol edilir. Elle muayene sırasında hangi meme kontrol edilecekse o taraftaki kol başın üzerine kaldırılır ve diğer elin parmakları kullanılarak dairesel hareketlerle meme kontrol edilir. Sonrasında aynı hareketler yatağa uzanarak tekrarlanır.,
- Doktor muayenesi: Uzman bir doktor tarafından yapılan meme muayenesi de kanserin erken dönemde tanısı için oldukça önemlidir.
- Görüntüleme yöntemleri: Meme kanserinin tanısında mamografi ve ultrason gibi görüntüleme yöntemleri sıklıkla kullanılır. Mamografi sayesinde memenin yağ ve yumuşak doku grafisi incelenir.
Meme Kanseri Tedavisi
Diğer kanser türlerinde olduğu gibi meme kanserinde de cerrahi ve cerrahi olmayan tedavi seçenekleri vardır. Meme kanseri tedavisi; kanserin evresine, hastanın genel durumuna göre belirlenir. Meme kanseri tedavisinde cerrahi yöntemler kullanılırken sadece kanserli doku alınarak meme bırakılabileceği gibi kanserin evresine göre mastektomi olarak bilinen yöntemle meme de tamamen alınabilir. Bu yöntem bazı durumlarda hastalığın tekrarlamasını önlemek için de kullanılabilir. Günümüzde cerrahi operasyonlarla aynı zamanda memeye estetik operasyon da uygulanabilmektedir. Cerrahi tedavinin yanı sıra meme kanseri tedavisinde radyoterapi, kemoterapi, hormonoterapi ve akıllı ilaç uygulaması gibi tedavi yöntemleri de kullanılabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
GÖĞSÜMDE KİTLE OLDUĞUNU NASIL ANLARIM?
Memede oluşan kitleleri anlamak için kişinin kendi memesini tanıması ve düzenli olarak kendi kendine meme muayenesi yapması önemlidir.
MEMEDEKİ KİTLEYİ NE YOK EDER?
Memede kitle olduğunda öncelikle kitlenin iyi huylu mu, kötü huylu mu olup olmadığı incelenir. İyi huylu kitlelerde genellikle müdahale gerekmez. Ancak bu kitlelerin de düzenli aralıklarla takip edilmesi gerekir. Kanserden kaynaklanan kitlelerde ise kitleyi yok etmek için radyoterapi, kemoterapi, hormonoterapi ve akıllı ilaç uygulaması veya cerrahi gibi tedavi yöntemleri kullanılır.
MAMOGRAFİ KAÇ YILDA BİR YAPILIR?
40-69 yaş arasındaki kadınların iki yılda bir mamografi çekimi yaptırması önerilir.
Meme kanseri, kadınlar arasında en sık rastlanan kanser türlerinden bir tanesidir. Ancak erken dönemde tanı konulan meme kanseri vakalarında başarı oranı oldukça yüksektir. Siz de en yakın Meme Sağlığı Merkezi uzmanlarından meme sağlığı hakkında detaylı bilgi almayı ve kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin. Sağlıklı günler dileriz.
