Gözler vücudun en hassas organlarından biridir. Göz sağlığını korumak bu nedenle oldukça önemlidir. Gözlerde meydana gelen herhangi bir deformasyon veya hastalık, bireyi rahatsız edebilir, bireylerin hayat kalitelerini doğrudan olumsuz etkileyebilir. Bunun yanında, gözlerde ortaya çıkan bir hastalık, gözde şimşek çakması gibi rahatsız edici semptomlara da sebep olabilir.
Gözde Işık Çakması Nedir?
“Fotopsi” olarak da bilinen gözde ışık çakması olayı; her iki gözde de meydana gelebilen, gözlerde ani parlamalar ile karakterize bir fizyolojik tepkidir. Gözde ışık çakması semptomunun gerçekleşmesi için gözün herhangi bir ışığa maruz kalması gerekmez. Flaş benzeri, aniden başlayan ve genellikle kısa süren, kendiliğinden oluşan bir tepkidir. Fotopsi olayı genellikle flaş çakması ile karakterize olsa da, bazı bireylerde gözde uçuşan cisimcikler olarak da tanımlanır.
Işık çakması olayı hastayı rahatsız edebilir. Görüş kalitesini kısa süreliğine etkileyebilir. Genellikle bu durumun ortaya çıkma zamanı öngörülemediğinden, zaman zaman tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bir görme anomalisi olarak da tanımlanan bu durumun tedavisi veya oluşmasının önlenmesi, bireylerin görme kalitesini koruyabilmek için oldukça önemlidir.
Gözde Şimşek Çakması Neden Olur?
Gözlerde ışık çakması olayı birçok sebebe bağlı ortaya çıkabilir. Tedavinin uygulanabilmesi için altta yatan hastalığı veya deformasyonu bulmak oldukça önemlidir. Bu olayın altında yatan sebep kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bununla birlikte, altta yatan en yaygın sebepler aşağıdaki gibidir:
VİTREUS YAPI DEĞİŞİKLİKLERİ
Vitreus, gözün iç kısmını kaplayan jel benzeri maddeye verilen addır. Normal şartlarda vitreus, göz duvarlarına yapışık halde bulunur. Bazı durumlarda çeşitli kısımlarında dekolman (kopma) meydana gelebilir. Bazı bireylerde vitreusun yapısı ve yoğunluğu yaşlanma ile değişime uğrar. Buna bağlı olarak vitreusun göz kenarlarına tutunması zorlaşabilir. Bu tür kopmalar sıklıkla yaşlanmaya bağlı ortaya çıksa da, kaza gibi çeşitli travmatik durumlar sonucunda da meydana gelebilir.
Periferik vitreus kopmasının çok hızlı gerçekleşmesi durumunda, gözde ışık çakması gibi ani ve istemsiz durumlar veya bir süre gözde uçuşan cisimler görme durumu ortaya çıkabilir. Bu fizyolojik tepkiler genellikle birkaç ay gibi bir süre içinde ortadan kaybolur.
RETİNADA YIRTILMA VE KOPMA
Retina, gözün en önemli bölümleri arasındadır. Optik sinirler aracılığı ile ışığı algılayan ve görüntüyü beyne gönderen kısımdır. Retinada gerçekleşebilecek herhangi bir sorun tedavi edilmezse ciddi sonuçlar doğurabilir. Retinada kopma oluşmadan önce, bazı yırtılmalar meydana gelebilir. Bu yırtılmalar retinanın yerinden kaymasına sebep olabilir. Bu durumda, gözlerde ani ışık çakması gibi tepkiler ortaya çıkabilir.
Retina yırtılmaları tedavi edilebilir. Tedavi edilmeme durumunda, retinanın kopması ile sonuçlanabilir ve kalıcı görme kaybı gibi durumlara sebep olabilir. Retina yırtılmalarında erken teşhis oldukça önemli olduğundan, ışık çakması gibi şikayetlere sahip bireylerin bir sağlık kuruluşuna kısa sürede başvurması oldukça önemlidir. Retina yırtılmasının nedenleri aşağıda verilmiştir:
YAŞLILIĞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU
Makula, gözlerin daha keskin görmesini sağlayan, sarı nokta olarak da bilinen bölümdür. Oldukça küçük bir bölüm olmasına rağmen, görme işlevinin büyük bir kısmından sorumludur. Makula dejenerasyonu, birçok hastalığa bağlı ortaya çıkabilir. Bunun yanında yaşlılığa bağlı da ortaya çıkabilir. Bu durumda makula yavaş yavaş bozulur ve gözlerde ışık çakması veya uçuşan cisimcikler ile karakterize fotopsiye sebep olabilir.
MİGREN
Migren, başın belirli bölümlerinde meydana gelen ağrılar ile karakterize, nedeni tam olarak bilinmeyen bir baş ağrısıdır. Kişiden kişiye değişmekle birlikte, ağrının şiddeti genellikle yüksektir. Sebep olabileceği semptomlar değişebilir.
Migrenin neden olduğu semptomlar arasında en sık mide bulantısı, kusma, ışığa ve sese hassasiyet yer alır. Bazı durumlarda görüş kalitesini etkileyebilir, aura olarak bilinen görüş değişikliklerine yol açabilir.
VERTEBROBAZİLER YETMEZLİK
Göz birçok kılcal damarla çevrelenmiş bir organdır. Gözü de içine alan, sinir sistemi ve bağlantılı organları besleyen damarlardan oluşan vertebrobaziler sistemde yetmezlik oluşması durumunda da gözde ışık çakması olayı meydana gelebilir. Bu durumda, beynin arkasındaki kan akışı yavaşlar ve oksijen eksikliğinden dolayı görme fonksiyonlarında sorun meydana gelebilir.
OPTİK NÖRİT
Göze ait sinir hücrelerinde meydana gelen iltihaplanma olarak da tanımlanan optik nörit, Multiple Skleroz (MS) ile bağlantılı meydana gelebilen bir sağlık sorunudur. Bu durumda, gözlerde ışık çakması gibi fotopsi semptomları meydana gelerek görme kalitesi etkilenebilir.
Gözde Işık Çakması Tanı Yöntemleri
Günümüzde gelişen sağlık teknolojileri sayesinde göz hastalıklarının erken teşhisi kolaylaşmıştır. Çeşitli hastalıklara bağlı meydana gelebilen gözde ışık çakması olayının altında yatan sebebi bulabilmek için bazı görüntüleme yöntemleri yardımı ile hekiminizin klinik muayenesi yeterlidir.
Gözde Işık Çakması Tedavisi
Gözde ışık çakması, genellikle tek başına ortaya çıkan bir durum değildir. Altta yatan sebep hekiminiz tarafından bulunduktan sonra, buna bağlı tedavi yöntemleri uygulanır. Bazı durumlarda tedavi mümkün olmazken, altta yatan sebep tedavi edildiği takdirde gözde ışık çakması durumu da ortadan kalkar.
Şiddetli migrene bağlı meydana gelen gözde parlama ve ani ışık çakması olayının tedavisi için öncelikle migrenin türü belirlenmeli ve ağrı şiddetini azaltmaya yönelik tedavi uygulamaları yapılmalıdır.
Retinal yırtık ve kopmaların habercisi olarak meydana gelen bir ışık çakması semptomunun ortadan kaldırılabilmesi için hekimin retina muayenesi ile tanı koyması ve tedavi uygulamalarını başlatması gerekir. Retina tamamen kopmadıysa, lazer tedavisi ile retina kolaylıkla dikilebilir.
Sarı noktanın hekim tarafından muayene edilmesi ve dejenerasyon tanısının konulması sonucunda gerekli önlemler alınabilir. Göz içine hekim tarafından ilaç enjeksiyonları yapılarak sarı noktanın hasarını önlemeye yönelik çalışmalar yapılabilir. Tıp teknolojilerinin gelişmesi ile yeni tedavi yöntemleri geliştirilmeye devam etmektedir.
Gözde ışık çakması olayının altında yatan sebebin vertebrobaziler yetmezlik olması durumunda, buna bağlı tedavi yöntemlerine hastaya ve hastalığın düzeyine göre hekim tarafından karar verilir. Vertebrobaziler yetmezliğin tedavisi için kan sulandırıcılar gibi farmakolojik tedaviler uygulanabildiği gibi, cerrahi girişimler de yapılabilir. Vertebrobaziler yetmezlik tedavisinin de altında yatan bazı hastalıklar da olabilir. Diyabet, hipertansiyon, yüksek kan kolesterolü gibi altta yatan sebepler varsa tedavi edilmelidir.
Gözde Işık Çakması Bitkisel Tedavi
Bazı hastaların gözde sinek uçuşmaları, şimşek çakması gibi de tanımladığı gözde ışık çakması (fotopsi) olayının bilinen bitkisel tedavisi yoktur. Günümüzde farmakolojik ve girişimsel uygulamalarla tedavi edilmektedir. Bununla birlikte, gözde ışık çakması çözümü için birçok yeni araştırma yapılmaya ve yeni yöntemler geliştirilmeye devam etmektedir.
Fotopsi tedavisinin doğal yöntemlerini araştırmak için son yıllarda bazı araştırmalar yapılmıştır. 2019 yılında ananas supplementi tüketimi ile ilgili yapılan pilot çalışma bunlardan biridir. Bu çalışmada; vitreusta kopmaya bağlı ortaya çıkan, göz optiğini etkileyerek gözde uçuşan cisimciklerin görülmesine sebep olan kolajen benzeri parçacıkların ortadan kaldırılmasında ananasta bulunan bromelain enziminin etkisi araştırılmıştır.
Bromelain enzimi, proteinlerin sindirilmesine yardımcı olan ve yalnızca ananasta bulunan bir enzimdir. Vitreus kopmaları sonucunda vitreus içinde gezen protein yapılarının kaybolmasına yardımcı olabileceği düşüncesi ile katılımcıların belirli süre ile belirli dozlarda ananas supplementi tüketmesi sağlandı. Sonuçlar oldukça umut verici ve merak uyandırıcı olsa da, bu konuda daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Yaşa bağlı makula dejenerasyonunun tedavisinde, meyve ve sebzelerde bulunan polifenollerin etkisi incelenmiştir. Polifenoller, antioksidan ve antiinflamatuvar özellikleri ile bilinen mikro besin ögeleridir. Polifenoller gibi doğal antioksidan uygulamalar yardımı ile hastalığın seyrinin yavaşlatılabileceği düşünülmektedir.
Siz de erken teşhis ile göz sağlığınızı korumak ve etkin tedavi yöntemlerinden yararlanmak için bir sağlık kuruluşuna giderek Göz Sağlığı ve Hastalıkları bölümünde göz kontrolü yaptırabilirsiniz.
