NRBC, çekirdekli kırmızı kan hücreleri yani gelişimini tamamlamamış ve olgunlaşmamış kan hücreleridir. Normal şartlarda yetişkin insanlarda kemik iliğinde bulunur. Ancak kanda tespit edilen NRBC seviyeleri ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir ve mutlaka ek değerlendirmeleri gerektirir.
NRBC Nedir?
NRBC, çekirdekli kırmızı kan hücrelerinin kısaltılması olan tıbbi bir terimdir. Sağlıklı bir insanda tipik olarak, olgunlaşmamış kırmızı kan hücreleri çekirdeği olmadan dolaşımda bulunabilir. Kırmızı kan hücreleri akciğerlerden vücuda oksijeni taşımak ve karbondioksiti vücuttan atmak gibi önemli görevler üstlenir. Ancak kanda çekirdekli kırmızı kan hücrelerinin olması riskli koşulları içerebilir. O durumlardan bazıları aşağıda bahsedildiği gibidir:
- Lösemi (kan kanseri)
- Kemik iliği sorunları
- Anemi
- Hemolitik anemi (kırmızı kan hücrelerinin hızla yok olması),
- Hipoksi (kanda yeterli miktarda oksijen olmaması)
- Konjestif kalp yetmezliği
NRBC Testi Nasıl Yapılır?
NRBC testi hemogram (tam kan sayımı) taramasının bir parçasıdır. Hemogramda kanı oluşturan hücrelerin yüksekliği ve düşüklüğü gibi verilere bakılır. NRBC seviyeleri de bu testle değerlendirilebilir. NRBC prosedürü, hastadan alınan kan örneğinin bir doktor kliniği veya hastane laboratuvarında sağlık uzmanları tarafından yapılan çalışmayı içerir.
NRBC Testi Neden Yaptırılır?
NRBC testi doktorların şüphelendiği bazı durumlarda başvurulan bir testtir. Kan testlerinde seviyeleri yüksek ise bu, altta yatan bir durumun habercisi olabileceğinden doktorlar ek testler isteyebilir. NRBC testlerine başvurulan bazı nedenler şunlar olabilir:
- Yenidoğan bebeklerin rutin taraması
- Anne karnındaki bebeğin izlenmesi
- Lösemi şüphesi
- Kemik iliği sorunlarının değerlendirilmesi
- Kemoterapi veya kemik iliği nakli gibi bazı kanser tedavilerinin sonuçlarının izlenmesi
NRBC testi kişilerin tıbbi durumunu tespit ve takip etmek için uygulanan bir yöntemdir. Klinik inceleme ve laboratuvar sonuçlarıyla birlikte değerlendirilebilir. NRBC tedavisi ise bu duruma sebep olan hastalığın tedavisiyle gerçekleşebilir.
NRBC Değerleri Nasıl Yorumlanır?
NRBC değerleri kandaki olgunlaşmamış çekirdekli kırmızı kan hücrelerinin sayısını ifade eder. Sonuçlar, testi isteyen doktor ve bir hematolog tarafından yorumlanabilir. Kan seviyelerinin yüksekliği veya düşüklüğü durumunda ek tetkiklere de başvurulur.
Normal NRBC Değeri Kaç Olmalı?
Sağlıklı kişilerin kanında NRBC olması beklenmez ve sonuçlar 0 NRBC/100 WBC olacak şekilde 0 değeri gösterir. Doktorlar genel olarak 0.02 x 109/L (mikrolitre başına 0.20)’den yüksek veya düşük değerler için NRBC varlığından kaynaklanabilecek riskli hastalıklardan şüphelenebilir. NRBC düzeylerindeki sapmalar mutlaka ek değerlendirmeleri gerektirir.
NRBC Yüksekliği
NRBC yüksekliğinin normal şartlarda yetişkin insanların kanında olmaması gerekir. Bu durumun tespit edilmesi halinde doktorlar ek değerlendirmelere başvurabilir. Yetişkinlerde travmalardan, yaralanmalardan veya çeşitli sebeplerle oluşan yoğun kan kaybı ve hemolitik anemi durumunda kırmızı kan hücrelerinin üretimi artabilir. Bu durumda da NRBC’ler kan dolaşımına karışabilir, kan testleri ile seviyesinin yükseldiği tespit edilebilir.
NRBC Yüksekliği Durumunda Ne Yapılır?
Hastadan alınan kan örneğinde NRBC seviyelerinde yüksek değerlere rastlanırsa doktorlar ek test ve tanı yöntemlerinin yapılmasını isteyebilir. Ek tetkikler hemogram testi değerlerine ve semptomlara bağlı olarak belirlenebilir. Bu durumda başvurulan bazı tanı yöntemleri aşağıdaki gibidir:
- MR (manyetik rezonans görüntüleme)
- CT (bilgisayarlı tomografi)
- ET taraması (pozitron emisyon tomografisi)
Yukarıda bahsedilen tanı yöntemlerine özellikle kanser şüphesinin doğrulanması ve evrelenmesi amacıyla başvurulabilir.
NRBC Artışında Hangi Belirtiler Görülür?
Vücutta normalde olmaması gereken NRBC, kan dolaşımına girdiğinde artışı görülür. Bu durum yalnızca testlerle belli olur ve öncesinde herhangi bir belirti vermez. Ortaya çıkan belirtiler NRBC artışına sebep olan altta yatan durumdan kaynaklanır. Örneğin, lösemi varsa yorgunluk, halsizlik, vücutta yer yer morarma, lenf bezlerinin şişmesi, tekrarlayan enfeksiyonlar görülürken, hipoksi durumda nefes almada güçlük, nefes darlığı, baş ağrısı, solgun beniz ve zihinsel bozukluklar görülebilir.
NRBC Düşüklüğü
NRBC sağlıklı bir insanda olmaması gerektiğinden kan tahlillerinde negatif sonuç tespit edilmesi klinik açıdan herhangi bir anlam ifade etmeyebilir. Yakın geçmişte yapılan bir araştırmada kanda çıkmayan NRBC seviyelerinin endişe verici olmadığı ve altta yatan tıbbi bir durumu işaret etmeyeceğini ortaya koymuştur. Ancak NRBC değeri 0 dan düşük olması halinde bazı tıbbi durumların varlığı düşünülebilir.
NRBC Düşüklüğü Nedenleri ve Tedavisi
NRBC seviyeleri sağlıklı bir kişide 0 çıkar, ancak 0’dan düşük değerler olması bazı nedenlerden kaynaklanabilir. Olası nedenler arasında kemik iliği sorunları, kemoterapi, radyoterapi gibi agresif kanser tedavileri veya anemi yer alabilir. NRBC düşüklüğü tedavisi ise bu durumun altta yatan nedeninin belirlenmesi ve buna uygun bir tedavi yönteminin uygulanmasını içerir.
NRBC ve Lösemi Arasındaki İlişki
Lösemi, lökosit adlı kırmızı kan hücrelerinin kanseridir. Bu durum vücutta kontrolsüzce büyüyen ve çoğalan lökositlere yol açar. Lökositlerdeki değişiklikler çekirdekli kırmızı kan hücrelerinin hızla büyümesine ve vücuda dağılmasına sebep olur. Ortaya çıkan bu kontrolsüz salınım vücuttaki sağlıklı kan hücrelerinin sayısını aşar ve sağlıklı kanın işlevini yapamaz hale getirebilir. Bilimsel araştırmalar, NRBC’lerin başta lösemi olmak üzere birçok ciddi hastalıkla ilişkili olabileceğini gösterir.
Bebeklerde NRBC Nedir?
Bebeklerin vücutlarında yaşamlarının ilk haftasında NRBC bulunur ve bunlar bebeklerin büyümeye başlaması ile kısa bir sürede kaybolur. Bebeklerin yenidoğan dönemlerinde tespit edilen NRBC genel olarak endişe verici bir durumu işaret etmez. Ancak bebeklerde yenidoğan dönemin geçmesine rağmen kandaki seviyeleri düşmediğinde altta yatan tıbbi bir sorunu işaret edebilir. Bebeklerde NRBC yüksekliği aşağıda belirtilen bazı durumlar sebebiyle olabilir:
- Anemi veya çeşitli kan bozuklukları
- İntrauterin enfeksiyonlar (fetusun anne karnında veya doğum sırasında edindiği enfeksiyonlar)
- Kemik iliği sorunları
- Bebeğin prematüre doğmuş olması
Bebeklerde NRBC varlığı çoğu zaman normal kabul edilse de bazı bebeklerde ciddi bir sebepten kaynaklanabilir. Bebeklerde NRBC seviyelerinin mutlaka bir doktor tarafından yorumlanması ve değerlendirilmesi gerekir.
Kandaki NRBC’lere Ne Sebep Olur?
Vücuttaki kan üretimi sırasında, kırmızı kan hücresi dışarı atılmadan çok kısa bir süre çekirdekli olur. Bu süreç kırmızı kan hücrelerinin dolaşıma girmeden önce kemik iliği dokularında düzenli olarak meydana gelir. Ancak bazı kan hastalıkları durumunda kemik iliği baskılanabilir ve çekirdekli kırmızı kan hücreleri dolaşıma karışır. Kemik iliğinin baskılanmasının sebebi net olarak belirlenemese de, bu duruma iltihaplanmalar ve hipoksinin neden olabileceği düşünülür.
NRBC’nin Kullanıldığı Diğer Durumlar Nelerdir?
NRBC seviyeleri yalnızca altta yatan hastalıkların belirlenmesinde değil bazı ciddi hastalıkların hangi seviyede olduğunun bir göstergesi de olabilir. Bazı çalışmalar, NRBC sonuçlarının yoğun bakımda yatan ve durumu kritik olan hastaları tedavi eden doktorlara rehberlik edebileceğini ortaya koymuştur. 2023 yılında yapılan bir araştırmada NRBC seviyeleri yüksek 800 kritik hastanın tedavilerinin yüksek oranda ölümle sonuçlandığı bildirilmiştir.
NRBC Ölümcül Bir Durum mu?
NRBC seviyelerinin yüksekliği ya da düşüklüğünün ölümcül olup olmadığı altta yatan nedenlere ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişebilir. Örneğin bu değerin yüksekliğinin sebebi kanser ise ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir. 2018 yılında yapılan bir araştırmada ise NRBC seviyeleri yüksek olan ve akut solunum yolu hastalığı olan kişilerin yoğun bakımda yatma sürelerinin arttığı ve büyük oranda hayatlarını kaybettiği açıklanmıştır.
