Safra kesesi, karnın sağ tarafında karaciğerin hemen altında bulunan ve armut şekline benzer bir organdır. Safra kesesi, karaciğer tarafından üretilen ve yağlı besinlerin parçalanmasına yarayan safra (sindirim sıvısı) denilen bir sıvıyı depolar. Safra kesesi, bu görevi sayesinde sindirim sisteminde önemli bir yer alır. Genel olarak safra kesesinin hastalanmasına yol açan ve safra kesesi ameliyatı gerektiren bazı durumlar arasında; safra taşları, iltihaplanmalar ve tümörler yer alabilir. Bu durumların sebep olduğu belirtilerin başında ise karın ağrısı, şişkinlik, ciltte ve gözlerde sarılık bulunabilir. ‘‘Safra kesesi ameliyatı’’ hakkında daha detaylı bilgiler için yazının devamını takip edebilirsiniz.
Safra Kesesi Ameliyatı Nedir?
Safra kesesi ameliyatı, tıpta kolesistektomi olarak da adlandırılan ve temel olarak safra kesesinin alınmasını içeren bir cerrahi operasyondur. Safra kesesi ameliyatı, semptomların ciddiyetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre acil veya planlı bir şekilde gerçekleşebilir. Ameliyat gerektiği halde yapılmaz ise bu durum, daha da kötüleşerek yaşamı tehdit eden boyuta gelebilir. Ameliyat genellikle, laparoskopik ve açık ameliyat olmak üzere iki farklı türde yapılır. Her iki ameliyat türü de, genel anestezi altında gerçekleştirilir. Safra kesesi ameliyatı, yapılış şekline göre detaylandırılacak olunursa iki ana başlık altında incelenebilir;
LAPAROSKOPİK SAFRA KESESİ AMELİYATI
Laparoskopik ameliyat şekli, safra kesesi ameliyatında başvurulan en yaygın yöntemdir. Bu yöntemde karna 2-3 cm genişliğinde belirli bölgelerden kesiler açılır. Ameliyatı yapan cerrah, safra kesesine ulaşmak için CO₂ (karbondioksit gazı) gazı kullanarak karnı şişirir. Kesilerden birine, ucunda ışık ve kamera bulunan bir alet sokar ve böylece karnın içi monitörden izlenir. Diğer kesiden ise cerrahi aletler sokularak safra kesesi alınır. Tüm işlem 1 ila 2 saat içinde tamamlanır. Laparoskopik ameliyatta daha küçük kesi alanı olduğu için hastaların ortalama olarak 2 hafta gibi kısa bir sürede iyileşmesi ve ameliyat izlerinin daha kısa sürede geçmesi mümkün olur.
AÇIK SAFRA KESESİ AMELİYATI
Açık ameliyat, laparoskopik yöntemin uygulanamayacağı bazı durumlarda başvurulan bir ameliyat şeklidir. Bu durumlara daha önce geçirilmiş ve halen iyileşmeyen ameliyat yaraları veya laparoskopik ameliyat yöntemiyle safra kesesine ulaşılamayan durumlar örnek olarak verilebilir. Açık ameliyat ile karna ortalama 10 ila 20 cm genişliğinde büyük bir kesi alanı açılır. Cerrahi aletlerle safra kesesi çıkarılır. Cerrah, operasyon sırasında gerekli hallerde fazla safra sıvısını kontrol altına almak için birkaç drenaj takabilir. Açık safra kesesi ameliyatı, 1-2 saat içinde tamamlanır ve hastalar 5-6 gün hastanede kalabilir. Tam iyileşme ise ortalama olarak 6 ila 8 hafta gibi bir sürede sağlanır.
Safra Kesesi Ameliyatını Gerektirecek Durumlar Nelerdir?
Safra kesesi ameliyatını gerektirecek durumların başında, safra taşlarının sebep olduğu şiddetli ve zaman zaman sırta vuran karın ağrısı gelir. Bu tarz karın ağrıları, şiddetli ve aniden başlayan türdendir. Karın ağrılarına bazen sindirim sorunları, mide bulantısı, kusma ve ateş de eşlik edebilir. Hastalarda bu şikayetlere sebep olan ve ameliyatı gerektirecek hallerden bazıları ise şöyledir:
- Safra Taşları: Safra taşları, safra kesesinde oluşan sert parçacıklardır. Safra kesesi içerisinde depolanan safranın durağanlaşması ve yapısının bozulması safra taşlarına neden olur. Safra taşları, safra kesesinden çıkarken safra kesesini tıkayabilir ve burada iltihaba sebep olabilir.
- Tümör: Herhangi bir tümör hücresi, safranın safra kesesinden normal bir şekilde akmasına engel olabilir. Safra kesesindeki tümörler, ameliyat gerektirecek bir durum olan safra birikmesine neden olur.
- Safra Kanalı Tıkanıklığı: Safra kanalı tıkanıklığı, safra taşları ve kalınlaşmış safra dokusu sebebiyle kolesistite (safra kesesi iltihabı) sebep olabilir. Safra kanalı tıkanıklığı ayrıca; safra kanallarının skarlaşması (yapışma) veya bükülmesi sonucu da meydana gelebilir.
- Enfeksiyonlar: AIDS ve bazı viral enfeksiyonlar safra kesesi hasarlanmalarına yol açabilir.
- Bazı Hastalıklar: Şiddetli seyreden bazı hastalıklar, kan damarlarına zarar vererek safra kesesine giden kan akışını bozabilir.
Safra Kesesi Ameliyatı Süresi
Safra kesesi ameliyatı, yaklaşık olarak 1 veya 2 saat süren bir cerrahi müdahaledir. Belirtilen bu süre, ameliyatın açık ya da kapalı olup olmadığına göre değişmeksizin yaklaşık aynı sürede tamamlanır. Ancak bazı durumlarda safra kesesi ameliyatının süresi değişebilir. Bu durumlara örnek olarak; hastanın yaşı, kilosu, mevcut hastalıkları, genel sağlık durumları veya operasyon sırasında gelişen komplikasyonlar verilebilir. Safra kesesi ameliyatı genel olarak, rutin ameliyat işleyişine göre ilerleyen bazı prosedürleri kapsar. Bunlar, ameliyattan önce yapılan hazırlıklar, ameliyatın kendisi ve ameliyat sonrasını içeren birtakım işlemleri içerir.
Bunlara ek olarak safra kesesi ameliyatı iyileşme süresi ise yapılan ameliyat şekline göre farklılık gösterir. Laparoskopik ameliyatta, aynı gün veya ertesi gün taburcu olmak mümkün olabilir. İyileşme ve normal yaşama dönme süresi yaklaşık olarak 2 haftadır. Açık ameliyat yönteminde ise iyileşme süresi daha uzundur. Operasyon sonrası 5-6 gün kadar hastanede kalmak gerekebilir. Tam iyileşme ve rutin aktivitelere dönmek ise yaptığınız işe bağlı olarak 3-4 hafta ila 7-8 haftayı bulabilir.
Safra Kesesi Ameliyatı Komplikasyonları Nelerdir?
Safra kesesi ameliyatından sonra hastalar, genellikle yaşamlarını normal şekilde yaşamaya devam edebilirler. Safra kesesinin alınması kişilerde herhangi bir eksiklik ya da sağlık sorununa sebep olmaz. Karaciğerden depolanmak üzere safra kesesine akan sıvılar, safra kesesinin alınmasından sonra depolanmadan direk kana karışır ve bu durum bir sorun teşkil etmez. Ancak her ameliyat sonrası olduğu gibi, safra kesesi ameliyatı sonrası da bazı geçici ve kısa süreli yan etkiler görülebilir. Genel olarak safra kesesi ameliyatı sonrası görülebilen komplikasyonlardan bazıları ise şöyledir:
- Ameliyat yarasının enfeksiyon kapması
- Kanama
- Safra sızıntısı
- Safra kanalında zedelenme
- İnce bağırsak ve kalın bağırsakta zedelenme
- Pıhtı atması
Belirtilen bu yan etkilerin dışında ameliyattan sonra bazı hastalarda ileri seviyede komplikasyonlar da gelişebilir. Ancak bu tarz ciddi yan etkiler, nadir görülür ve acil tıbbi yardım gerektirir. Safra kesesi ameliyatı sonrası acil tıbbi yardım gerektirecek hallerden bazıları şunlardır:
- 38 dereceden daha yüksek olan ateş
- Karın bölgesinin ciddi boyutta ağrılı ve şişmiş olması
- Cilt renginin sararması
- Ağrı kesici ilaç kullanmaya rağmen geçmeyen ağrılar
- İnatçı bir öksürük ve solunum sıkıntısı
- Ameliyat yarasından kan, irin vb. akıntılar gelmesi
- Mide bulantısı ve kusma
Bu belirtilerden bir veya birkaçının görülmesi halinde vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?
Safra kesesi ameliyatı sonrası, hastaların uygulaması gereken birtakım bakım ve tedavi yöntemleri bulunur. Bunları doğru bir şekilde uygulamak, hem ameliyat izinin ve diğer yan etkilerin hem de iyileşme sürecinin daha hızlı ve konforlu geçmesini sağlayabilir. Safra kesesi ameliyatından sonra dikkat edilecek hususlardan bazıları şunlardır:
- Ameliyat yarasının pansumanını düzenli yapmak
- Doktorun reçete ettiği ilaçları, önerile doz ve saatte almak
- Bol su içmek ve lifli, tahıllı, protein ağırlıklı beslenmek
- Yağlı, şekerli, kafeinli yiyecek-içeceklerden ve süt ürünlerinden uzak durmak
- Hafif tempolu yürüyüş yapmak
- Bol bol istirahat etmek
Safra Kesesi Ameliyatı Fiyatları
Safra kesesi ameliyatı fiyatları, birçok parametreye göre farklılık gösterebilir. Ameliyat fiyatlarını belirleyen en önemli unsurların başında hastane ve cerrah seçimi gelir. Ameliyatın gerçekleşeceği hastanenin donanımı ve kalitesinin yanında, operasyonu yapacak cerrahın ve diğer sağlık personelinin tecrübesi de, ameliyat fiyatını belirleyen unsurlardır. Bunların yanında ameliyatın hangi cerrahi yöntemle yapılacağı, hastanede kalma süresi ve hastaya uygulanan tedaviler de ameliyat fiyatını belirleyici diğer faktörlerdir. Bu sebeplerle safra kesesi ameliyatı fiyatları, hasta özelinde değişebileceğinden net bir şekilde belirtilmesi mümkün değildir.
Siz de safra kesesiyle ilgili bazı belirti veya şikayetler yaşıyorsanız, bu durumun ameliyat gerektirip gerektirmediğinin tespiti için bir sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz.
